De kinderburgemeester en de kindergemeenteraad komen op voor de belangen van alle kinderen in hun gemeente. Zij vertellen de gemeenteraad wat kinderen belangrijk vinden en wat hun ideeën zijn voor een fijne gemeente waarin kinderen veilig en gezond op te kunnen groeien. De kinderburgemeester luistert goed naar de kinderen die in de gemeente wonen. Een kinderburgemeester en kindergemeenteraadsleden worden voor de duur van 1 jaar aangesteld en komen meestal uit groep 7.

Kinderparticipatie betekent dat jij in jouw gemeente kan meedenken en meepraten over alle zaken die voor kinderen belangrijk zijn. Zo kun je oefenen in:

• goed naar elkaar luisteren, nadenken over hoe we het beste met elkaar omgaan, hoe we voor elkaar kunnen zorgen en elkaar kunnen helpen
• je eigen mening vormen
• het rekening houden met wat je zelf wel en niet kunt; hulp vragen als dat nodig is; een ander helpen
• samen spelen; ervoor zorgen dat iedereen mee kan doen; ruzies oplossen; samen een leuke activiteit organiseren… en je kunt vast zelf nog veel meer bedenken!

Een democratie is een land met een bestuursvorm waarin het volk (de volwassenen bevolking van het land) regeert. Maar er is geen land ter wereld waar het volk iedere keer zelf besluiten neemt over het bestuur van het land: het land is te groot en er zijn te veel mensen om iedereen steeds bij elkaar te roepen voor het nemen van belangrijke beslissingen. Daarom hebben de meeste landen een democratie met volks-vertegenwoordigers: het volk kiest een aantal vertegenwoordigers (om de 4 jaar tijdens de landelijke en de lokale verkiezingen), die namens het volk besluiten nemen over het bestuur van het land en het bestuur van de gemeente.

De gemeente is samen met de provincie en het Rijk (de landelijke regering in Den Haag) de overheid van ons land. Gemeenten staan het dichtst bij de burgers: in het stadhuis kun je als bewoner terecht een paspoort of ID-kaart, maar ook voor vragen en hulp. De gemeente zorgt voor een veilige, schone en fijne omgeving, bijvoorbeeld op het gebied van huisvesting, gezondheidszorg, verkeer, openbare orde, cultuur en onderwijs. Voor kinderen is de gemeente de plek om te leren participeren en op te groeien tot een volwaardige burger (burgerschapsvorming met een moeilijk woord). 
Welke 3 vragen staan centraal in een democratie?

• Hoe gaan we met elkaar om?
• Hoe zorgen we voor elkaar?
• Hoe kunnen we elkaar helpen?

Zonder dat je het beseft, leef je in Nederland in vrijheid en kun je zeggen en doen wat je wilt. Al zijn er natuurlijk wel grenzen. Je leeft in een democratische rechtsstaat, dat wil zeggen dat je leeft in een land met een aantal vaste regels (grondrechten), die je naast plichten ook bescherming bieden. In een rechtsstaat zijn er regels die voor burgers en voor de overheid gelden. 

In Nederland vinden we vrijheid heel belangrijk, zo belangrijk dat er in de Grondwet geschreven staat dat iedereen recht heeft op vrijheid. In de Grondwet staan ook nog een aantal andere vrijheden, bijvoorbeeld: de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van kunst en wetenschappen.

De belangrijkste grondrechten staan in de Nederlandse Grondwet, zoals de hoofdregel dat

• ‘iedereen gelijk is’ (en dus hetzelfde moet worden behandeld) [Lees meer];
• dat ‘iedereen (vanaf 18 jaar) mee mag kiezen door wie (en dus hoe) het land bestuurd wordt’;
• en dat ‘iedereen mag zeggen wat hij of zij denkt (zonder daarbij anderen pijn te doen)’.

Het maakt dus niet uit of je man of vrouw bent, uit een arm of rijk gezin komt, of je een handicap hebt of niet, waar je in gelooft en op wie je verliefd wordt – je moet een gelijke kans krijgen op een goed leven en jouw mening is net zo belangrijk als iedere andere mening.

Voor iedereen die jonger dan 18 jaar is, zijn er kinderrechten. Je hebt er recht op om veilig en gezond op te groeien. Je hebt recht op een naam en op ouders of andere verzorgers die je liefde en aandacht geven. Die je goed te eten, genoeg kleding en een veilig thuis geven. En die ervoor zorgen dat je naar school gaat. Want naar school moet je. Dat is je recht, maar ook je plicht. Je gaat naar school om te leren over de wereld en om te ontdekken waar jij goed in bent en wat je leuk vindt. Ook heb je recht op vrije tijd om te spelen en uit te rusten. Je hebt het recht om je mening te geven. En als er iets vervelends met je gebeurt of als je ziek wordt, heb je recht op hulp en goede verzorging.
Kinderrechten staan boven de Nederlandse Grondwet. Dat betekent dat alle mensen die beleid maken altijd de kinderrechten mee moeten nemen in de discussie, in de overwegingen en in de besluitvorming. Dan ben je niet te laat om ook te denken aan wat er voor kinderen nodig is om veilig, gezond en gelukkig op te kunnen groeien. Zie de kinderrechtenchecklist [Link] .

Om een land te besturen is de regering onderverdeeld in verschillende ministeries. De onderwerpen van de ministeries (de landelijke overheid) zijn dezelfde als die van de gemeenten (lokale overheid). De landelijke regels en wetten worden vaak door de gemeenten uitgevoerd.
Ieder ministerie heeft eigen onderwerpen waarover nagedacht wordt en waarvoor wetsvoorstellen (regels) worden gemaakt. Met elkaar zorgen de ministeries ervoor dat alles goed ge-regel-d wordt in een land. Op ieder ministerie werken honderden of duizenden mensen die onderzoek doen, oplossingen voor problemen bedenken en controleren of alles goed gaat en de wetten goed uitgevoerd worden.
De baas van ieder ministerie is de Minister. Een persoon wordt door zijn of haar partij gekozen als Minister wanneer die partij, na de verkiezingen en samen met andere partijen, de regering vormt en het land mag regeren.

In de Tweede Kamer zitten alle partijen die gekozen zijn tijdens de verkiezingen, dus ook de partijen die niet regeren. Zij controleren of de regering met alle Ministers en ministeries hun werk goed doen, bedenken nieuwe wetten en controleren of de wetten goed uitgevoerd worden.
En dan is er ook nog de Eerste Kamer, die bekijkt of er over de nieuwe wetten die de Tweede Kamer bedenkt wel echt goed is nagedacht.